اعتراض به نحوه اطلاع رسانی درباره دریاچه ارومیه - وبلاگ عینک با کلاس

به گزارش وبلاگ عینک با کلاس، یکی از نویسندگان حاضر در نشست مشترک شهرداری و استانداری آذربایجان شرقی با نویسندگان کودک و نوجوان کشور، از نحوه اطلاع رسانی به صاحبان قلم درباره همکاری برای فرهنگ سازی در حوزه احیای دریاچه ارومیه انتقاد کرد.

محمدرضا مرزوقی - نویسنده بچه ها و نوجوانان - در گفت وگو با وبلاگ عینک با کلاس گفت: من سالها است که در حوزه محیط زیست کار می کنم و به جد پیگیر مباحث زیست محیطی به وسیله رسانه های مختلف هستم. جاده ای که از دریاچه ارومیه رد شده و آن را دو شقه نموده است، باعث می گردد که جابه جایی آب در سطح دریاچه غیرممکن گردد و اکسیژن به شکل طبیعی و میزان لازم در آب دریاچه چریان نداشته باشد. همچنین تشکیل بلورهای نمک در اطراف این جاده، آسیب های جبران ناپذیری به دریاچه ارومیه زده و می زند.

وی توضیح داد: آرتیما که از موجودات گرانقیمت دریاچه ارومیه است و غذای مناسبی برای فلامینگوها به حساب می آید، با احداث این جاده و کم شدن اکسیژن، زیستش به مخاطره می افتد و رفته رفته از بین می رود. همچنین رفت و آمد زیاد اتومبیل و گردشگر در طول این گذرگاه باعث به مخاطره افتادن زندگی پرندگانی می گردد که در سطح دریاچه تخمگذاری نموده یا برای تهیه غذا به آن جا کوچ می نمایند. ولی در بروشورهایی که در این ملاقاتها در اختیار نویسندگان نهاده شده هیچ اشاره ای به این موضوع نشده است. همچنین با نگاهی اجمالی به آن بروشور متوجه شدم تقریبا به موجودات زنده ای که زیستشان به این دریاچه مربوط است، اشاره روشنی نشده است.

این نویسنده تاکید نمود: ظاهرا بحث این گذرگاه از چند دهه پیشتر و به منظور جلب گردشگری داخلی و خارجی کلید خورد و در آن موقع تبلیغات گسترده ای در این زمینه انجام شد. این کار بدون شک، خالی از نظر کارشناسی بوده است؛ چرا که امروز شاهد آن هستیم که دریاچه ارومیه به سمت خشک شدن می رود. ما نسبت به نظرات کارشناسانه و استفاده از تجارب خود و دیگران بی توجهیم. در حالی که در همین نزدیکی خودمان میان دو کشور بحرین و عربستان پلی ایجاد شده که در عین حال که این دو کشور را به هم متصل نموده، آب دریا در زیر پل جاری است. یعنی گذرگاهی با آن طول باعث نصف شدن منطقه دریایی نشده است. ولی ما در کشور خودمان با احداث یک گذرگاه غیرکارشناسانه که بیشتر به خاکریز شبیه است، منطقه ای را به خطر انداخته ایم و این همان حکایت دیوانه ای است که سنگی را به چاه می اندازد و...

این نویسنده اضافه نمود: اگر قرار است پلی احداث گردد که آذربایجان شرقی را به غربی متصل کند، این پل باید واقعا پل باشد نه جاده ای که اکوسیستم منطقه را به هم بریزد. در دهه هفتاد مردم آذربایجان با توجه به تبلیغاتی که در زمینه احداث این گذرگاه اجرا شده بود، بسیار خشنود بودند؛ چون هیچ اشاره ای به پیامدهای بعد از آن نمی شد. حالا نویسندگان را در دهه نود جمع نموده اند تا در زمینه اشتباهی که سالهای پیش مرتکب شده اند، دست به قلم شوند؛ آن هم بااطلاعات ناقص. طبعا نویسنده کارش آگاهی رسانی است، البته در قالب اثری دراماتیزه شده. اما درام احتیاجمند اطلاعات جامع و کامل است. با تعارف نمی توان از واقعیت نوشت.

مرزوقی تاکید نمود: ما در دوره ای به خودکفایی در زمینه گندم رسیدیم، در حالی که طبق گفته کارشناسان برای فراوری یک کیلو گندم می باید هفت برابر میزان معمول جهانی آب مصرف کنیم. در حال حاضر زمین های زیادی در دو آذربایجان و اردبیل زیر کشت گندم و سایر محصولات کشاورزی است که به آب زیادی احتیاج دارد. آبی که به وسیله سدهای کشاورزی روی رودخانه هایی که زمانی دریاچه ارومیه را سیراب می کردند تامین می گردد. حالا در درازمدت شرایط ما چگونه است؟ بحث گندم، آب و دریاچه ارومیه همگی به هم متصلند. امروز چاره ای جز این برای ما نمانده است که بگوییم مردم باید نوع کشت خود را در مناطق کم آب عوض نمایند و به کشت محصولاتی روی بیاورند که آب کمتری احتیاج دارند. البته همین مهم نیز احتیاج به کارشناسی های دقیق دارد.

این نویسنده که به همراه 50 نویسنده دیگر در طرح کاروان کتاب راهی آذربایجان شرقی شده بود، با اشاره به ملاقاتهایی که این جمع با گروه مخاطبان کودک و نوجوان خود داشتند، گفت: در ملاقات با بچه های یکی از مدارس ابتدایی در تبریز به نظرم رسید بچه های آذربایجان نسبت به فاجعه ای که اتفاق افتاده، اطلاعات کافی ندارند. استفاده آنان از فضای مجازی مطمئن که می تواند وسیله اطلاع رسانی خوبی باشد، بسیار محدود است. در چنین شرایطی منِ نویسنده فارغ از این جلسات فرمالیته، تنها می توانم با خلق آثارم به چنین بچه ها و نوجوانانی بگویم برای هر کاری مشورت کنید و از خودرای بودن بپرهیزید. مشورت کردن در هر زمینه و کاری با اهل فن می تواند ما را در انجام کار به درست ترین و کم ضررترین شکل ممکن یاری کند. این موضوعی لازم است که می تواند از رخ دادن بسیاری فجایع مشابه در آینده جلوگیری کند. یادمان باشد این بچه ها قرار است مدیران آینده باشند. خوب است مدیرانی تربیت کنیم که بر خلاف مدیران امروز بیش تر اهل شنیدن باشند تا خطابه کردن و پیش بردن طرح های بدون فکر و برنامه ریزی.

وی گفت: در اوایل دهه هفتاد در خوزستان بحث آبیاری به منظور کشت نی شکر مطرح شد، پس از مدتی آب رودخانه ها به اراضی کشاورزی سرازیر شد و در منطقه خوزستان که از مناطق پرآب کشور محسوب می گردد آب دریا به رودخانه راه پیدا کرد. آبی که شور بود و در نهایت باعث شد کشاورزان بسیاری زندگی شان به خطر بیفتد. و در شهرها مردم آب شرب را گالنی خریداری نمایند که تا اکنون هم کماکان ادامه دارد. کاش به جای اطلاعات آماری که در جلسات استانداری در اختیار ما نهاده شد ما را به سراغ همان دریاچه می بردند که با چشم چیزی را ببینیم که قرار است از آن بنویسیم. ادبیات در خود مکان حادثه شکل می گیرد نه در جلسات دربسته.