30 فیلم برتر جنگی تاریخ سینما به انتخاب منتقدان - وبلاگ عینک با کلاس

به گزارش وبلاگ عینک با کلاس، فیلم های جنگی، ژانری از آثار سینمایی را تشکیل می دهند که به قول ساموئل فولر فیلم ساز مطرح آمریکایی سوای اینکه چقدر شخصی یا احساسی باشند به این هدف ساخته می شوند تا مخاطبشان، جنگ را از نزدیک احساس کند.

احساس کردن جنگ به چه معناست؟ گرچه بسیاری از آثار جنگی با موضوع میدان نبرد و درگیری های زمینی، هوایی و دریایی ساخته می شوند و در واقع متن جنگ را نشان می دهند، بعضی دیگر از آثار ژانر جنگی به حاشیه های جنگ، تلفات جنگ و تأثیر آن بر غیر نظامیان متمرکز می شوند.

به صورت کلی می توان به چندین دسته گوناگون از آثار جنگی اشاره نمود اما احتمالا آثار تبلیغاتی و آثار ضد جنگ دو نوع از شاخص ترین این زیرژانرها باشند که در عین حال دو سر طیف فیلم های جنگی نهاده شده اند.

در طول تاریخ بسیاری از فیلم های جنگی در جهت تبلیغ ارزش های مرتبط با جنگ، تشویق به شرکت در جنگ، تمجید ایثارگری های به کار رفته در میدان نبرد و تقویت غرور ملی ساخته شده اند.

بسیاری از این آثار شامل الگوهای ثابتی بودند، این فیلم ها نبرد را در مقیاس عظیم با عملیات نظامی، تانک ها و سایر تجهیزات یا در مقیاس کوچک و فردی (مثلا خلبان جت جنگی در یک نبرد هوایی) نمایش می دادند. اغلب هدفی برای فتح وجود دارد، یک دسته نظامی سمپاتی برانگیز را می بینیم، شهامت و رفاقت آن ها را تحسین می کنیم و دشمن که به صورت یک دیگری غیرانسانی نمایش داده می گردد، خشم و نفر تمان را برانگیخته می نماید.

• بهترین فیلم های ژانر تاریخی دنیا

این مدل از ساخت فیلم های جنگی بیشتر در خدمت تبلیغات یا تحسین رشادت های میدان نبرد بوده اند؛ برای مثال نجات سرباز رایان و دانکرک که هر دو از نظر مضمونی در جهت تحسین ایثارگری ها و رشادت های سربازان آمریکایی و بریتانیایی جبهه متفقین ساخته شدند.

حال به هر میزان که از این الگوهای ثابت فاصله می گیریم به زیرژانرهای دیگری در میان آثار جنگی نزدیک می شویم. یکی از شناخته شده ترین این آثار فیلم های ضد جنگ اند که به کل نگاهی متفاوت و اغلب انتقادی نسبت به جنگ دارند. این آثار بر خلاف فیلم های رایج، تفاوت و تضادهای عمیق میان خودی و دشمن را کمرنگ می نمایند تا به شکل کلی تر جماعت های انسانی در دو سوی میدان نبرد را اسیر شرایط جنگی نشان دهند؛ تمرکز این فیلم ها بر ویرانی های ناشی از جنگ و زندگی ها و فرصت های از دست رفته به دلیل وقوع جنگ است. برای مثال می توان به تعدادی از مطرح ترین آثار ضد جنگ سینمای شوروی اشاره نمود؛ آثاری همچون حماسه یک سرباز و کودکی ایوان که اولی زندگی و عشق از دست رفته یک سرباز و دومی کودکی تباه شده شهفرایندان و غیرنظامیان در جنگ را به عنوان موضوع اصلی، دست مایه کار خود قرار داده اند؛ همچنین می توان فیلم غلاف تمام فلزی استنلی کوبریک را هم به عنوان مثال دیگری از آثار ضد جنگ در نظر گرفت که تأثیر مخرب محیط نظامی بر سربازان خودی را نشان می دهد و نگاهی انتقادی نسبت به کلیت جنگ دارد.

در این میان بعضی دیگر از آثار جنگی و متمرکز بر جنگ، وحشت و ویرانی های ناشی از این پدیده را نمایش می دهند اما چندان نگاهی انتقادی نسبت به مناسبات جنگ ندارند و کماکان دشمنان را غیرانسانی تصویر نموده و سمپاتی با نیروهای خودی را تقویت می نمایند؛ برای مثال شکارچی گوزن ساخته مایکل چیمینو.

گرچه آثار جنگی لزوما بازنمایی جنگ های دوران مدرن نیستند اما عمده این آثار تحت تأثیر جنگ های عظیم قرن بیستم ساخته شده اند. در کنار دو جنگ عظیم دنیای اول و دوم، جنگ ویتنام، جنگ الجزیره، جنگ کره، جنگ داخلی اسپانیا، جنگ داخلی آمریکا و جنگ های جدیدتر بوسنی، عراق و افغانستان از جمله میدان های نبردی بوده اند که به عنوان سوژه برای ساخت آثار جنگی انتخاب شده اند.

در ادامه این مقاله به معرفی 30 فیلم برتر جنگی تاریخ سینما می پردازیم؛ کوشش نموده ایم فیلم هایی از طیف های گوناگون ژانر جنگی را در این فهرست قرار دهیم. فیلم ها بر اساس درصد رضایت منتقدان که در وبسایت راتن تومیتوز گردآوری شده مرتب شده اند.

30. خط باریک سرخ (The Thin Red Line)

• کارگردان: Terrence Malick
• بازیگران: Sean Penn, Adrien Brody, Jim Caviezel
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1998
• امتیاز راتن تومیتوز: 80

فیلم سینمایی خط باریک سرخ اقتباسی از کتابی خودزندگینامه ای به همین نام نوشته جیمز جونز و به کارگردانی ترنس مالیک بر درگیری ارتش آمریکا در جزیره گوادالکانال واقع در اقیانوس آرام متمرکز است.

خط باریک سرخ در همان سالی که فیلم سینمایی نجات سرباز رایان اکران شد به نمایش درآمد و به دلیل توجه بیشتر به سوی اثر سینمایی استیون اسپیلبرگ شاید کمتر مورد عنایت مخاطبان نهاده شده باشد گرچه اثر مالیک هم تعدادی از همان عناصر قابل توجه فیلم اسپیلبرگ را به همراه داشت؛ از جمله بازیگران عظیم، صحنه های جنگی ماهرانه و کارگردانی سطح بالا. توجه بیشتر به اثر اسپیلبرگ از اینجا ناشی شد که فیلم او جنبه های تجاری گسترده تری داشت اما اثر مالیک درون گرایانه تر و دارای جنبه های هنری پررنگ تری بود.

خط باریک سرخ نسبت به سایر فیلم هایی که درباره جنگ ساخته می شوند جنبه های ذهنی عمیق تری دارد. دوربین در این اثر نگاهی تحلیلی دارد و همچون بسیاری از آثار مالیک سؤالاتی در ارتباط با مرگ و معنای زندگی را مطرح می نماید. از نظر فلسفی هم فیلم واجد نکاتی درباره زیبایی های طبیعت، مسامحه کاری های انسان و روحیه بقاطلبانه او است.

29. کریسمس مبارک، آقای لارنس (Merry Christmas, Mr. Lawrence)

• کارگردان: Nagisa Ōshima
• بازیگران: David Bowie, Tom Conti, Ryuichi Sakamoto
• کشور فراورینماینده: ژاپن، بریتانیا، نیوزیلند
• تاریخ اکران: 1983
• امتیاز راتن تومیتوز: 82

کریسمس مبارک، آقای لارنس ساخته ناگیسا اوشیما کارگردان مطرح و ساختارشکن موج نوی سینمای ژاپن است. فیلم بر اساس تجربیات لورنس ون در پست به عنوان یک زندانی در دوران جنگ دنیای دوم که در اسارت نیروهای ژاپنی بوده، ساخته شده است. این تجربیات در کتاب های لورنس ون در پست گردآوری شده بود.

کریسمس مبارک، آقای لارنس بر رابطه میان 4 مرد در زندان های اسرای جنگی ژاپن متمرکز است. در این فیلم یک کلنل انگلیسی کوشش می نماید میان تفاوت های فرهنگی یک اسیر جنگی انگلیسی و فرمانده اردوگاه اسرا تفاهمی ایجاد کند تا مانع خون ریزی های بی فایده گردد.

یکی از نکات جالب فیلم حضور دیوید بویی خواننده مشهور در نقش اصلی آن است؛ حضوری که بسیار پیروز بود و با تحسین گسترده منتقدان روبرو شد. منتقدان از تسلط بویی و کیفیت ایفای این نقش توسط او شگفت زده شده بودند.

28. بازگشت به وطن (Coming Home)

• کارگردان: Hal Ashby
• بازیگران: Jane Fonda, Jon Voight, Bruce Dern
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1978
• امتیاز راتن تومیتوز: 83

بازگشت به وطن از جمله آثاری بود که به فاصله کوتاهی پس از سرانجام جنگ ویتنام ساخته شد و از معدود آثاری بود که در آن دوران دیدگاهی کاملا انتقادی نسبت به این جنگ داشتند.

فیلم درباره زنی است که شرایط روانی پیچیده ای دارد و در واقع دچار نوعی گم گشتگی است؛ در حالی که همسر این زن در جبهه های جنگ ویتنام مستقر شده، زن با مردی فلج که جانباز جنگ ویتنام است دیدار می نماید. در واقع زن که تازه ازدواج نموده پس از عزیمت شوهرش به جبهه برای کار داوطلبانه به بیمارستانی مراجعه می نماید که از جانبازان جنگی نگهداری می نماید. او در این بیمارستان با یکی از هم دبیرستانی های سابقش دیدار می نماید که بر اثر جراحات جنگی فلج شده و مملو از درد، خشم و ناامیدی است؛ این مرد نگاهی سرتاسر منفی نسبت به جنگ ویتنام دارد.

هر دوی این شخصیت ها (زن و مجروح جنگی) در فیلم هال اشبی به یاری یکدیگر احتیاج دارند و در عمل رابطه میان آن ها همچون امکانی برای بازسازی زندگی شان عمل می نماید، گرچه جنگ و بحران های ناشی از آن دست از سر زندگی این انسان های آسیب دیده بر نمی دارد.

27. تلفات جنگ (Casualties of War)

• کارگردان: Brian De Palma
• بازیگران: Michael J. Fox, Sean Penn, Don Patrick Harvey
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1989
• امتیاز راتن تومیتوز: 83

تلفات جنگ فیلمی است برگرفته از یک حادثه واقعی مربوط به جنگ ویتنام. این ماجرا تحت عنوان حادثه تپه 192 شناخته می گردد و مربوط است به دزدیدن و تجاوز گروهی و سپس قتل فان تی مائو، یک زن جوان ویتنامی در نوامبر سال 1966 که توسط یک جوخه از سربازان آمریکایی در طول جنگ ویتنام انجام شد.

گرچه با دادگاهی شدن این سربازان خبر ماجرا خیلی زود به آمریکا رسید اما رسانه ای شدنش در سال 1969 و بر اثر چاپ مقاله ای در نشریه نیویورکر باعث توجه گسترده به آن شد؛ این مقاله خود به انتشار یک کتاب انجامید. فیلم تلفات جنگ به کارگردانی برایان دی پالما بر اساس همین کتاب ساخته شد.

تلفات جنگ داستان خود را در قالب بازگشت به گذشته روایت می نماید و از نظر منتقدان قادر است به خوبی مخاطبانش را به سوی نقطه اوج احساسی راهنمایی کند. فیلم در عین حال به دلیل بازی تأثیرگذار شان پن جلب توجه کرد.

26. جوخه (Platoon)

• کارگردان: Oliver Stone
• بازیگران: Tom Berenger, Willem Dafoe, Charlie Sheen
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1986
• امتیاز راتن تومیتوز: 87

جوخه یکی دیگر از آثار مشهور ضد جنگ ویتنام است و احتمالا باید آن را در میان یکی از معروف ترین آثار الیور استون هم قرار دهیم.

فیلم بر اساس تجربه استون از جنگ ویتنام ساخته شد و داستان یک داوطلب جنگی را دنبال می نماید که در ویتنام مشغول خدمت است و خود را میان خواست متفاوت دو گروهبان اسیر می یابد؛ یک گروهبان خوب و یک گروهبان شرور.

فیلم استون به بهترین شکل ممکن بی رحمی جنگ را به تصویر می کشد و هم زمان وجوه خیر و شر انسان و دوگانگی میان آن ها را در میدان نبرد تحلیل می نماید.

فیلم استون در پاسخ به اثری از جان وین تحت عنوان کلاه سبزها (The Green Berets ) ساخته شد. کلاه سبزها سال 1968 و در دوران اوج جنگ ویتنام اکران شد. فیلم پاسخی بود به احساسات ضد جنگ و در واقع کاملا حامی حضور آمریکا در ویتنام بود. استون سال ها بعد و زمانی که جنگ سرانجام یافته و آتش به خاکستر تبدیل شده بود با تبدیل کردن تجربه خود از جنگ ویتنام به فیلم، به نوعی کوشش کرد پاسخی هم به اثر قدیمی جان وین و سایر کارگردان هایی بدهد که دیدگاهی نسبتا مثبت به حضور آمریکا در ویتنام داشتند.

جوخه اولین فیلمی بود که در هالیوود توسط یک کهنه سرباز جنگ ویتنام نوشته و کارگردانی می شد. فیلم با استقبال گسترده منتقدان روبرو شد؛ چهار جایزه اسکار از جمله جوایز مهم بهترین کارگردانی و بهترین فیلم را به دست آورد و البته فروش بسیار پیروزی را هم تجربه کرد.

25. سقوط (Downfall)

• کارگردان: Oliver Hirschbiegel
• بازیگران: Bruno Ganz, Alexandra Maria Lara, Corinna Harfouch
• کشور فراورینماینده: آلمان، ایتالیا، اتریش
• تاریخ اکران: 2004
• امتیاز راتن تومیتوز: 90

سقوط فیلمی با رویکردی منحصر به فرد نسبت به جنگ است. این اثر سینمایی روی نبردها، مقاومت ها و شرایط توده مردم متمرکز نیست بلکه به یکی از شخصیت های مرکزی جنگ دنیای دوم پرداخته است: آدولف هیتلر. آخرین منشی شخصی پیشوای آلمان نازی شخصی به نام تراودل یونگه روایتگر داستان فیلم سقوط است.

کارگردان فیلم اولیور هرشبیگل دوازده روز آخر زندگی آدولف هیتلر، ترس ها و تصمیمات او و متعاقبا مرگش در پناهگاهی در برلین را به تصویر کشیده است. برونو گانتس با بازی فوق العاده درخشان خود در نقش هیتلر اعتبار عظیم دیگری به کارنامه حرفه ای اش اضافه نمود.

سقوط با نشان دادن بخش احساساتی شخصیت هیتلر و روابط خانوادگی این شخصیت هیولایی به کیفیتی خاص و پیچیده می رسد؛ در واقع این طور به نظر می رسد که حتی شیطان هم می تواند لحظاتی انسانی داشته باشد.

24. نامه هایی از ایوو جیما (Letters From Iwo Jima)

• کارگردان: Clint Eastwood
• بازیگران: Ken Watanabe,Kazunari Ninomiya,Tsuyoshi Ihara
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 2006
• امتیاز راتن تومیتوز: 91

کلینت ایستوود در فیلم سینمایی پرچم های پدران ما چشم اندازی آمریکایی از نبرد ایوو جیما ارایه داد. اما در فیلم سینمایی نامه ایی از ایوو جیما متقابلا داستان را از دید نیروهای ژاپنی در جنگ دنیای دوم روایت کرد. ایستوود تماشاگران را در شرایطی سخت و پیچیده قرار می دهد، توجه آن ها را به جزئیات جلب می نماید و در ساخت فیلم از زبان ژاپنی به عنوان زبان اصلی اثر استفاده می نماید. نتیجه کوشش های ایستوود ساخت فیلمی مستند-مانند و در عین حال یادآور آثار کوروساوا و ایمامورا است.

فیلم برای نمایش تفاوت های کلیدی میان نیروهای آمریکایی و ژاپنی روی دو شخصیت متمرکز می گردد: ژنرال کوری بایاشی و سایگو که شخصیت پردازی آن ها بر موضوع ویژگی هایی چون غرور و وفاداری راسخ است. نامه هایی از ایوو جیما سرشار از استعاره ها و تشبیهات شاعرانه است. فیلم همدلی مخاطب را نسبت به نیروهای ژاپنی برمی انگیزد و نشان می دهد آن ها چگونه هر لحظه آماده مرگ بودند اما جرقه های امید هم هرگز در افق نگاهشان خاموش نمی شد.

23. بچه ها هیروشیما (Children of Hiroshima )

• کارگردان: Kaneto Shindō
• بازیگران: Nobuko Otowa, Osamu Takizawa, Miwa Saitō
• کشور فراورینماینده: ژاپن
• تاریخ اکران: 1952
• امتیاز راتن تومیتوز: 91

بچه ها هیروشیما اثری است که به شرایط ژاپن پس از جنگ دنیای دوم و تبعات اصابت بمب اتم به شهر هیروشیما می پردازد. در واقع این فیلم را باید متمرکز بر عواقب جنگ و نه خود میدان نبرد بدانیم.

در بچه ها هیروشیما تاکاکو چهار سال است که از خانه دور بوده؛ او هنگام حضور در سطح شهر هیروشیما با نتایج و تأثیرات بمب اتم روبرو می گردد.

فیلم بر اساس کتابی به نام بچه ها بمب اتم ساخته شد که سال 1951 با جمع آوری شهادت های دست اول از واقعه تدوین شد. در سرانجام دوره حضور نیروهای آمریکایی در ژاپن، هنرمندان این کشور امکان ساخت آثاری را یافتند که ممکن بود در آن ها به مسائل مربوط به بمب اتم اشاره نمایند.

بچه ها هیروشیما در ژاپن عملکرد پیروزیت آمیزی داشت و در مجموع توسط منتقدان در سطح دنیا هم تحسین شد اما اتحادیه معلمان ژاپن که فراوری فیلم را سفارش داده بود از نتایج آن چندان راضی نبود و از دید بیرونی و خارجی فیلم نسبت به ویرانی های شخصی و فیزیکی بمب اتم و در عین حال دیدگاه غیرانتقادی اثر ابراز نارضایتی کرد. این اتحادیه در ادامه فیلم دیگری را به نام هیروشیما به کارگردانی هیدئو سکیگاوا سفارش داد تا نگاه تندتر و انتقادی تری به ماجرا داشته باشد.

22. دانکرک (Dunkirk )

• کارگردان: Christopher Nolan
• بازیگران: Fionn Whitehead, Tom Glynn-Carney, Jack Lowden
• کشور فراورینماینده: بریتانیا، آمریکا، فرانسه، هلند
• تاریخ اکران: 2017
• امتیاز راتن تومیتوز: 92

دانکرک فیلمی است جنگی که به ماجرای تخلیه منطقه ای به همین نام در طول جنگ دنیای دوم می پردازد. نمایش عملیات تخلیه این منطقه در فیلم با آنالیز سه جبهه هوایی، دریایی و زمینی در جبهه های نبرد جلو می رود. فیلم دیالوگ های اندکی دارد و بیشتر بر تصاویر و موسیقی متکی است.

عملیات تخلیه دانکرک در جنگ دنیای دوم با عنوان معجزه دانکرک شناخته می گردد و به عملیاتی اشاره دارد که در طول آن نیروهای به دام افتاده متفقین از جمله نیروهای اعزامی بریتانیا برای دفاع از فرانسه، نیروهای بلژیکی و بخش هایی از ارتش فرانسه از سواحل و بندر دانکرک تخلیه شدند تا از آسیب گسترده و عظیم به جبهه متفقین جلوگیری گردد. این عملیات با دشواری های خاصی همراه بود و گرچه نوعی عقب نشینی از میدان نبرد به حساب می آمد اما حفظ این نیروها ارزش بسیاری داشت.

همین ماجرا برای نولان دست مایه ای شده تا اثری در تمجید از رشادت هایی بسازد که در میدان نبرد دانکرک رخ داد. این فیلم بر خود نبرد و وقایع آن متمرکز است و گرایشش نسبت به جنگ با تحسین رزمندگان متفقین همراه است.

دانکرک برای دریافت 8 جایزه اسکار هم نامزد شد که در نهایت جوایز مربوط به حوزه صدا و تدوین را دریافت کرد.

21. شکارچی گوزن (The Deer Hunter)

• کارگردان: Michael Cimino
• بازیگران: Robert De Niro, John Cazale, John Savage
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1978
• امتیاز راتن تومیتوز: 92

شکارچی گوزن یکی از آثار بسیار مشهور سینمای جنگ آمریکا است و نشان می دهد که جنگ چه تأثیر مخربی بر زندگی مردم یک شهر کوچک صنعتی در ایالت پنسیلوانیای آمریکا می گذارد. شخصیت های اصلی فیلم سه دوست و کارگر روسی-آمریکایی کارخانه فولادسازی اند که جنگ ویتنام باعث تغییر دایمی زندگی شان می گردد.

فیلم چه از سوی تماشاگران و چه از سوی منتقدان با تحسین گسترده ای روبرو شد. کارگردانی اثر، بازی ها، فیلم نامه، تم های واقع گرایانه و لحن فیلم در کنار فیلم برداری مؤثر، تحسین شدند.

فیلم در مراسم اسکار هم خوش درخشید و پیروز شد بخشی از مهم ترین جوایز مراسم از جمله جایزه بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را تصاحب کند.

20. از اینجا تا ابدیت (From Here to Eternity)

• کارگردان: Fred Zinnemann
• بازیگران: Burt Lancaster, Montgomery Clift, Deborah Kerr
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1953
• امتیاز راتن تومیتوز: 92

از اینجا تا ابدیت بر اساس رمانی به همین نام نوشته جیمز جونز ساخته شد؛ فیلم درباره مصائب سه سرباز ارتش آمریکا در پایگاهی در هاوایی در ماه های منتهی به حمله پرل هاربر است.

از اینجا تا ابدیت اثر بسیار مشهور و تحسین شده ای است که در 13 شاخه گوناگون نامزد دریافت جایزه اسکار شد و در نهایت 5 جایزه از جمله جوایز بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم نامه اقتباسی را به خود اختصاص داد.

نکته جالب درباره این فیلم شرایط ساخت آن است که در عمل باعث تغییراتی در اقتباس فیلم از رمان شد. در واقع رمان نسبت به فیلم عناصر رادیکال تر و دیدگاه جسورانه تری دارد اما فیلم از دو سو با مشکل روبرو بود. از یک طرف باید در چارچوب نظام نامه فراوری تصاویر متحرک که از سال 1930 تا 1968 در ایالات متحده بعضی قوانین اخلاقی را دیکته می کرد، دست به سانسور بعضی مضامین کتابی می زد که از آن در حال اقتباس بود و از سوی دیگر با توجه به ضرورت همکاری ارتش و در اختیار قراردادن مکان ها و اسباب های لازم باید این نهاد هم راضی نگه داشته می شد. طبیعتا با توجه به این دو موضوع تغییرات مختلفی اعمال شد که گاهی اوقات به این اقتباس صدماتی هم وارد کرد.

19. غلاف تمام فلزی (Full Metal Jacket)

• کارگردان: Stanley Kubrick
• بازیگران: Matthew Modine, Adam Baldwin, Vincent DOnofrio
• کشور فراورینماینده: بریتانیا، ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1987
• امتیاز راتن تومیتوز: 92

غلاف تمام فلزی (Full Metal Jacket) یکی از آخرین فیلم های استنلی کوبریک درباره یک گروه از سربازان آمریکایی است که برای شرکت در جنگ ویتنام آماده می شوند و در فرایند پیشرفت قصه با تجربه ترسناک این نظامیان هنگام حضور در این جنگ آشنا می شویم.

این فیلم یک سال پس از فیلم پیروز جوخه ساخته الیور استون روی پرده آمد و در آغاز تا حدی زیر سایه این اثر قرار داشت اما در گذر زمان خود را به عنوان چنان فیلم مؤثری معرفی کرد که در حال حاضر در مقایسه با فیلم جوخه از شهرت بیشتری هم برخوردار است.

اغلب نقدهایی که درباره غلاف تمام فلزی نوشته شدند بر مضامینی چون مغزشویی حاکم در ارتش و نهادهای نظامی و نگاه انتقادی فیلم نسبت به نوعی از مردانگی حاکم در این فضاها اشاره داشتند.

18. نجات سرباز رایان (Saving Private Ryan)

• کارگردان: Steven Spielberg
• بازیگران: Tom Hanks, Edward Burns, Matt Damon
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1998
• امتیاز راتن تومیتوز: 93

نجات سرباز رایان در میان فیلم های جنگی به شکل قابل توجهی محبوب واقع شد و پیروزیت تجاری زیادی کسب کرد. این اثر سینمایی عناصر سرگرم نماینده را با لحظاتی خشن، پرکشش و تأثربرانگیز در هم آمیخته است.

داستان فیلم با ورود سربازان آمریکایی به ساحل نرماندی و نبرد با نیروهای آلمانی آغاز می گردد. به دنبال نبرد نرماندی گروهی از سربازان آمریکایی برای پیدا کردن سرباز چتربازی به نام رایان که برادرانش را در جنگ از دست داده است به پشت خطوط دشمن می فرایند.

صحنه جنگی ساحل اوماها در آغاز فیلم در زمان خود بسیار مورد بحث نهاده شد. صحنه ای که 11 میلیون دلار هزینه در برداشت، از 40 بشکه خون جعلی برای آن استفاده شد و 1000 نفر را درگیر خود کرد. کارگردان فیلم استیون اسپیبلرگ عکس های گرفته شده توسط عکاس مشهور جنگ رابرت کاپا را مطالعه کرد و برای صحنه نبرد نرماندی و در کل برای فراوری فیلم از آن استفاده کرد. کارگردان از زاویه دید لنز کاپا برای بیان واقعیت های عریان جنگ در فیلم خود بهره برده است.

17. قطار (The Train)

• کارگردان: John Frankenheimer
• بازیگران: Burt Lancaster, Paul Scofield, Jeanne Moreau
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا، فرانسه
• تاریخ اکران: 1964
• امتیاز راتن تومیتوز: 93

در سال 1944 یک کلنل آلمانی قطاری را پر از گنجینه های هنری ارزشمند فرانسوی می نماید تا آن ها را به آلمان بفرستد. در این شرایط جنبش مقاومت فرانسه میخواهد جلوی این قطار را بگیرد اما باید به شدت مراقب باشد تا به آثار هنری صدمه ای وارد نگردد.

فیلم سینمایی قطار در ابتدا قرار بود توسط آرتور پن کارگردانی گردد اما 3 روز پس از آغاز فیلم برداری، او با جان فرانکن هایمر تعویض شد. فرانکن هایمر که دوره ای دستیار سیدنی لومت بود در سال های بعد هم آثار شاخصی همچون پرنده باز آلکاتراز (The Birdman of Alckatraz)، کاندیدای منچوری (The Manchurian Candidate) و جایزه عظیم (Grand Prix) را جلوی دوربین برد.

فیلم سینمایی قطار برگرفته از اتفاقاتی واقعی بود که در کتابی به نام جبهه هنر گردآوری شده بود. این کتاب به غارت آثار هنری فرانسه در طول جنگ دنیای دوم توسط نیروهای آلمانی می پرداخت.

16. سرزمین هیچ کس (No Mans Land)

• کارگردان: Danis Tanović
• بازیگران: Branko Đurić, Rene Bitorajac, Filip Šovagović
• کشور فراورینماینده: بوسنی و هرزگوین، اسلوونی، فرانسه، ایتالیا، بریتانیا، بلژیک
• تاریخ اکران: 2001
• امتیاز راتن تومیتوز: 93

داستان فیلم سرزمین هیچ کس در میانه جنگ بوسنی جریان دارد. سال 1993 در حالی که شدیدترین درگیری ها میان دو طرف جنگ وجود دارد، دو سرباز از دو طرف منازعه در منطقه ای گیر افتاده اند و برای زنده ب ماندن کوشش می نمایند. در این شرایط سرباز سومی هم به ماجرا اضافه می گردد که در کنارش یک مین کار گذاشته شده و با کوچکترین حرکت جانش را از دست خواهد داد.

سرزمین هیچ کس پیروز شد در سال 2001 جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را به دست آورد و از نظر بین المللی صندلی ویژه ای پیدا کرد.

همانطور که اشاره شد این فیلم تحسین شده به ماجرایی درون جنگ بوسنی می پردازد. این جنگ در سال 1992 آغاز شد و تا سال 1995 ادامه داشت. این جنگ میان چندین گروه قومی و مذهبی واقع در بوسنی جریان داشت و از پیامدهای تجزیه جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی بود.

15. نغمه یک سرباز (Ballad of a Soldier)

• کارگردان: Grigory Chukhray
• بازیگران: Vladimir Ivashov, Zhanna Prokhorenko, Antonina Maksimova
• کشور فراورینماینده: شوروی
• تاریخ اکران: 1959
• امتیاز راتن تومیتوز: 93

نغمه یک سرباز در میان مشهورترین آثار ضد جنگ سینمای شوروی واقع شده است و در دوره ساختش پیروز شد توجهات بین المللی را هم به خود جلب کند.

نغمه یک سرباز درباره یک سرباز جوان روس است که به دلیل رشادت هایش به مدال افتخار می رسد اما به جای آن تقاضای دیدن مادرش را مطرح می نماید. او در فرصت کوتاهی که برای بازگشت به خانه و دیدن مادرش پیدا نموده با وقایع گوناگون از جمله یک ماجرای عاشقانه روبرو می گردد.

فیلم همچون بسیاری از آثار ضد جنگ نشان می دهد که چطور جنگ زندگی انسان ها را به شکلی بی رحمانه و برگشت ناپذیر تحت تأثیر قرار می دهد و فرصت های زندگی، عشق ورزی و حمایت از خانواده را از میان برده و در عمل سال های جوانی رزمندگان را خاکستر می نماید.

14. راه های افتخار (Paths of Glory)

• کارگردان: Stanley Kubrick
• بازیگران: Kirk Douglas, Ralph Meeker, Adolphe Menjou
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1957
• امتیاز راتن تومیتوز: 95

راه های افتخار بر اساس رمانی به همین نام نوشته همفری کاب ساخته شد. داستان فیلم در دوره جنگ دنیای اول جریان دارد و ماجرای گروهی از سربازان را روایت می نماید که از حمله به مواضع دشمن که نوعی خودکشی محض به حساب می آید اجتناب می نمایند؛ این سربازان به خیانت محکوم می شوند و افسر فرمانده شان باید در دادگاه نظامی از آن ها دفاع کند.

این فیلم کوبریک که از آثار اولیه کارنامه او است اینک صندلیی تاریخی پیدا نموده و نگاه طعنه آمیز آن به مضامینی چون افتخار و رشادت های جنگی همچون الگوی بسیاری از فیلم های انتقادی در این حوزه شناخته می گردد.

13. پل رودخانه کوای (The Bridge on the River Kwai)

• کارگردان: David Lean
• بازیگران: William Holden, Alec Guinness, Jack Hawkins
• کشور فراورینماینده: بریتانیا، ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1957
• امتیاز راتن تومیتوز: 95

پل رودخانه کوای به کارگردانی دیوید لین مانند آثار دیگر او داستانی کلاسیک را استادانه روایت می نماید. فیلم بر اساس رمانی با نام پلی بر روی رودخانه کوای اثر پیر بول ساخته شده است. این ثر سینمایی فقط یک فیلم جنگی نیست بلکه نمونه اولیه و اصلی فیلم هایی با مضامین جنگی است که از پس آن ساخته شده اند.

این فیلم با توانمندی بسیار زیاد، داستان قدرت و بقا در منطقه ای جنگی، ممنوعه و دورافتاده را ترسیم می نماید. این اثر روایتگر دستگیری چندتن از سربازان ارتش انگلیس به دست نیروهای ژاپنی در جنگ دنیای دوم و انتقال آن ها به تایلند برای ساختن پلی روی رودخانه کوای است.

فیلم سینمایی پل رودخانه کوای در سال 1958 برنده هفت جایزه اسکار از جمله جایزه در رشته های بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اصلی مرد، بهترین فیلم نامه، بهترین تدوین و بهترین فیلم برداری شد.

12. پیانیست (The Pianist)

• کارگردان: Roman Polanski
• بازیگران: Adrien Brody, Thomas Kretschmann, Frank Finlay
• کشور فراورینماینده: فرانسه، آلمان، لهستان، بریتانیا
• تاریخ اکران: 2002
• امتیاز راتن تومیتوز: 95

رومن پولانسکی کارگردان برجسته و پرحاشیه لهستانی 15 سال پس از ردکردن پیشنهاد کارگردانی فیلم سینمایی فهرست شیندلر به دلایل شخصی روایت خود از روزهای تلخ جنگ دنیای دوم را در قالب فیلم سینمایی پیانیست روی پرده برد.

این اثر سینمایی داستان واقعی زندگی یک پیانیست یهودی به نام ولادیسلاو اشپیلمان (با بازی آدرین برودی) و بر اساس کتابی به قلم خود او است. پیانیستی که برای زنده ماندن در گتوی ورشو به سختی کوشش می نماید. او به عنوان انسان ساده ای که خانواده، شغل و آزادی اش را در حملات ظالمانه نازی ها از دست داده و نزدیک است جانش را هم از دست بدهد برای حفظ زندگی می جنگد.

آدرین برودی که پیش از بازی در این اثر سینمایی کمتر شناخته شده بود توانست در هفتاد و پنجمین دوره جوایز اسکار برای ایفای نقش درخشان خود در پیانیست جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش اصلی مرد را دریافت کند. اجرای آهنگ Ballade in G Minor شوپن یکی از تأثیرگذارترین، زیباترین و روح نوازترین صحنه هایی است که برودی در این اثر سینمایی به بهترین شکل از پس اجرای آن برآمده است.

11. مهلکه (The Hurt Locker)

• کارگردان: Kathryn Bigelow
• بازیگران: Jeremy Renner, Anthony Mackie, Brian Geraghty
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 2009
• امتیاز راتن تومیتوز: 97

مهلکه از فیلم های برجسته جنگی قرن بیست و یکم است. این فیلم جنگ عراق را در موضوع خود دارد و داستان اعضای یک تیم خنثی سازی بمب را روایت می نماید. فیلم درگیری اعضای این واحدها با شورشیان و واکنش روانی این افراد به استرس های مهلک جنگ را نشان می دهد؛ استرسی که برای بعضی غیرقابل تحمل و برای گروهی دیگر اعتیادآور و تنها معنای زندگی است.

مهلکه با تحسین گسترده منتقدان روبرو شد؛ بازی جرمی رنر، کارگردانی کاترین بیگلو، فیلم نامه و البته تعلیق و تنش میخکوب نماینده صحنه های اکشن از جمله نقاط قوت این اثر ارزیابی شدند. مهلکه در نه بخش مختلف نامزد دریافت جایزه اسکار شد و در نهایت پیروز شد شش جایزه اسکار از جمله اسکار بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و بهترین فیلم نامه غیراقتباسی را به خود اختصاص دهد. این فیلم جنگی به تنها اثری تبدیل شد که توسط یک کارگردان زن جلوی دوربین رفته و پیروز شده هم زمان دو اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی را به خود اختصاص دهد.

10. توهم عظیم (The Grand Illusion)

• کارگردان: Jean Renoir
• بازیگران: Jean Gabin, Dita Parlo, Pierre Fresnay
• کشور فراورینماینده: فرانسه
• تاریخ اکران: 1937
• امتیاز راتن تومیتوز: 97

توهم عظیم از بهترین فیلم های ژان رنوار، یکی از هنرمندان مشهور تاریخ سینما و البته سینمای فرانسه است. ماجرای فیلم در دوران جنگ دنیای اول جریان دارد و به رابطه طبقاتی میان یک گروه کوچک از افسران فرانسوی که در طول جنگ اول دنیای اسیر جنگی اند می پردازد؛ این افسران قصد فرار دارند و برای آن در حال برنامه ریزی اند.

عنوان این اثر رنوار برگرفته است از کتابی به همین نام نوشته سال 1909 که توسط یک روزنامه نگار بریتانیایی به رشته تحریر درآمده. نویسنده این کتاب نورمن انجل معتقد بود جنگ بی فایده است چرا که تمام ملت های اروپایی در عمل منافع مالی مشترکی دارند و این نزاع ها باعث تباه شدن این منافع می گردد. همین نگاه خود را در فیلم هم نشان داده چرا که دیدگاهی انسانی نسبت به شخصیت های گوناگون فیلم که از ملیت های گوناگون اند در فیلم جریان دارد.

توهم عظیم از نگاه بسیاری از منتقدان و مورخان تاریخ سینما از شاهکارهای سینمای فرانسه و از عظیمترین آثاری است که تا به امروز ساخته شده.

9. بیا و بنگر (Come and See)

• کارگردان: Elem Klimov
• بازیگران: Aleksey Kravchenko, Olga Mironova, Liubomiras Laucevicius
• کشور فراورینماینده: شوروی
• تاریخ اکران: 1985
• امتیاز راتن تومیتوز: 97

فیلم سینمایی بیا و بنگر روایتگر زندگی یک پسر جوان روس در طول اشغال بلاروس به دست نیروهای نازی در جنگ دنیای دوم است. الم کلیموف کارگردان این اثر سینمایی در کودکی از نزدیک جنگ را تجربه نموده و در بیا و بنگر احساسات واقعی را به شیوه ای مؤثر بیان نموده چنان که نه می توان فراموششان کرد و نه می توان انکارشان کرد.

الکسی کراوچنکو پسر 16 ساله ای است که به عنوان بازیگر اصلی فیلم به شکل شگفت انگیزی از پس نقش خود برآمده و شخصیتی کاملا ملموس را خلق نموده است. پسری که با پیدا کردن یک تفنگ قدیمی به یک گروه مقاومت شوروی علیه نیروهای آلمانی می پیوندد و لحظات خوفناکی را در جنگ دنیای دوم تجربه می نماید. فیلم نامه فیلم سینمایی بیا و بنگر نه ساختاری رسمی دارد و نه درگیر لحظات دراماتیک سینمایی می گردد بلکه روشی به شدت واقع گرایانه را برمی گزیند. با این وجود این اثر سینمایی توانایی این را دارد که هر تماشاگری را تا سرانجام فیلم با خود همراه کند.

فیلم با ترکیب صدا و تصاویر خلاقانه و ناب کوشش می نماید تجربه ای تکان دهنده را برای مخاطب رقم بزند و همانطور که نام آن نشان می دهد، دست تماشاگر را بگیرد تا بیاید و رنج های عظیمی که در آن تاریخ و آن جنگ بر مردم رفته است را بنگرد.

8. کشتی (Das Boot)

• کارگردان: Wolfgang Petersen
• بازیگران: Jürgen Prochnow, Herbert Grönemeyer, Klaus Wennemann
• کشور فراورینماینده: آلمان غربی
• تاریخ اکران: 1981
• امتیاز راتن تومیتوز: 98

فیلم سینمایی کشتی اثری است واقع گرایانه درباره جنگ دنیای دوم. فیلم در یک زیردریایی که مملو از احساس تنگاترسی (claustrophobic) است روایت می گردد. خدمه زیردریایی با کسالت، بهت و آشفتگی روزها و خطرات را سپری می نمایند. ولفگانگ پترسن کارگردان این اثر سینمایی با سبک خاص فیلم برداری به وسیله دوربین متحرک نمایی کلی از زیردریایی را نمایش داده که مخاطب را کاملا درگیر فیلم می نماید.

فیلم سینمایی کشتی یادآور آثار نویسنده آمریکایی هرمان ملویل است از جمله بیلی باد و تایپی که هر دو در فضایی دریایی و همینطور پیرامون موضوعات اخلاقی اتفاق می افتند. در نهایت باید اشاره کنیم که این فیلم سینمایی از درون یک مینی سریال 6 ساعته تلویزیونی بیرون کشیده شده. فیلم بی آنکه بر قهرمان ها، قربانیان یا شخصیت های شرور متمرکز باشد به انسان هایی توجه می نماید که در شرایطی فرساینده برای بقا و حفظ جانشان می جنگند.

7. در جبهه غرب خبری نیست (All Quiet on the Western Front)

• کارگردان: Lewis Milestone
• بازیگران: Lew Ayres, Louis Wolheim, John Wray
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1930
• امتیاز راتن تومیتوز: 98

فیلم سینمایی تحسین شده و اسکارگرفته در جبهه غرب خبری نیست در سال 1930 ساخته شد. این ساخته لوییس مایلستون کارگردان مولداویایی تبار زاده آمریکا یکی از فیلم های کلیدی تاریخ سینما در حوزه توصیف جنگ است. کریستوفر نولان معتقد است شدت و وحشت موجود در جنگ جایی بهتر از فیلم در جبهه غرب خبری نیست به نمایش در نیامده است.

در جبهه غرب خبری نیست روایتگر سرنوشت تعدادی نوجوان آلمانی است که معلمشان آن ها را قانع نموده برای شرکت در جنگ دنیای اول ثبت نام نمایند. فیلم در طول بسط این روایت، تجربه این نوجوانان را از حضور در میدان نبرد نشان می دهد.

این فیلم که به طرز فوق العاده ای کارگردانی شده و از آثار شاخص سینمای آمریکا در دهه 30 میلادی است برای درک جنگ و دشواری های آن ضروری به نظر می رسد.

6. دکتر استرنجلاو (Dr. Strangelove)

• کارگردان: Stanley Kubrick
• بازیگران: Peter Sellers, George C. Scott, Sterling Hayden
• کشور فراورینماینده: بریتانیا
• تاریخ اکران: 1964
• امتیاز راتن تومیتوز: 98

فیلم سینمایی دکتر استرنجلاو یا: چگونه یادگرفتم دست از هراس بردارم و به بمب عشق بورزم که عموما به طور خلاصه همان دکتر استرنجلاو نامیده می گردد یک کمدی سیاه است درباره وقایع مربوط به جنگ سرد و تعارض های هسته ای میان ایالات متحده آمریکا و شوروی که در این دوره به موضوع روز تبدیل شده بود.

این اثر سینمایی که با بازی پیتر سلرز و جرج سی. اسکات همراه است به عنوان یکی از بهترین کمدی های تاریخ سینما و یکی از آثار برجسته کوبریک شناخته می گردد. یکی از دلایل مهم پیروزیت دکتر استرنجلاو را باید بازی خیره نماینده پیتر سلرز در نظر گرفت که توانسته به خوبی از پس ایفای چندین و چند نقش مختلف بربیاید.

فیلم نامه دکتر استرنجلاو بر اساس رمانی به نام شرایط قرمز اثر پیتر جورج نوشته شد. کوبریک کتاب را خواند و با همکاری نویسنده، فیلم نامه را نوشت اما به تدریج احساس کرد نوعی شوخ طبعی خاص درون اثر نهفته است در نتیجه یک طنزپرداز به جمع آن ها اضافه شد تا کار تکمیل گردد. دکتر استرجلاو به دلیل سبک خاص آثار کوبریک، فیلم نامه پیروز و حضور فوق العاده پیتر سلرز تبدیل به یکی از بهترین کمدی های سیاه سینما شد.

5. اینک آخرالزمان (Apocalypse Now)

• کارگردان: Francis Coppola
• بازیگران: Marlon Brando, Robert Duvall, Martin Sheen
• کشور فراورینماینده: ایالات متحده آمریکا
• تاریخ اکران: 1979
• امتیاز راتن تومیتوز: 98

اینک آخرالزمان در میان مشهورترین فیلم های مربوط به جنگ ویتنام، یکی از آثار برجسته تاریخ سینما است که ماجرای سروان بنجامین ویلارد را دنبال می نماید؛ ویلارد باید در طول جنگ ویتنام برای انجام ماموریتی به جنگل های کامبوج برود و سرهنگ کرتز را که می گویند دیوانه شده بکشد. کوپولا این اثر را با اقتباس از کتاب دل تاریکی اثر جوزف کنراد ساخت. اینک آخر الزمان پیروز شد در کنار فیلم طبل حلبی نخل طلای جشنواره کن را به دست آورد.

گرچه فیلم در زمان ساخت با انتقاداتی هم روبرو شد اما در طول زمان صندلی خود را به عنوان یکی از بهترین فیلم های جنگی تاریخ سینما که درباره جنگ ویتنام ساخته شده اند تثبیت کرد. از نظر بسیاری از منتقدان اینک آخرالزمان شاهکاری در هماهنگی صدا، تصویر و بازی بازیگران به حساب می آید. فیلم برداری این اثر که توسط ویتوریو استورارو، فیلم بردار ایتالیایی برنده سه جایزه اسکار انجام شد چه در زمان ساخت و چه در سال های پس از آن بسیار تحسین شده است.

4. نبرد الجزیره (The Battle of Algiers)

• کارگردان: Gillo Pontecorvo
• بازیگران: Jean Martin, Saadi Yacef, Brahim Haggiag
• کشور فراورینماینده: ایتالیا، الجزیره
• تاریخ اکران: 1966
• امتیاز راتن تومیتوز: 99

نبرد الجزیره فیلمی جنگی محصول سال 1966 است که توسط کارگردان ایتالیایی جیلو پونته کوروو ساخته شده. فیلم که محصول مشترک کشورهای ایتالیا و الجزایر است روایتگر جنگ مردم الجزایر با نیروهای دولت فرانسه در دهه پنجاه میلادی است؛ نبردهایی که برای رهایی از استعمار و سلطه فرانسه در شمال آفریقا رخ داد.

در سال 2012 و پس از رای گیری مجله سایت اند ساوند از کارگردانان و منتقدان مطرح سینمایی، این فیلم به عنوان چهل و هشتمین فیلم در میان 250 فیلم برتر تمام تاریخ سینما انتخاب شد. نمایش این فیلم که در دوران خود بسیار جنجالی بود تا 5 سال پس از ساخت آن در کشور فرانسه ممنوع بود.

کریستوفر نولان فیلم ساز مشهور بریتانیایی-آمریکایی در اظهارنظری این اثر که برنده شیر طلایی جشنواره ونیز هم شده است را فیلمی بدون تاریخ مصرف معرفی کرد. در کل نبرد الجزیره به عنوان یکی از بهترین فیلم های تاریخ سینما در میان فیلم های جنگی مطرح است و عموم تماشاگران را طی دهه ها با خود همراه نموده.

3. مدفن کرم های شب تاب (Grave of the Fireflies)

• کارگردان: Isao Takahata
• بازیگران: Tsutomu Tatsumi, Ayano Shiraishi, Yoshiko Shinohara
• کشور فراورینماینده: ژاپن
• تاریخ اکران: 1988
• امتیاز راتن تومیتوز: 100

استودیوی جیبلی در دنیا سینمایی امروز یکی از عظیمترین استودیوهای فراوری انیمیشن است. این استودیو فیلم های تحسین شده زیادی ساخته که در آن ها با ترکیب خیال و واقعیت بیشتر به موضوعاتی پیرامون ماهیت انسان می پردازند. یکی از عمیق ترین و تأثیرگذارترین فیلم های فراوریشده توسط این استودیو فیلم مدفن کرم های شب تاب است؛ انیمیشنی که از نظر سبک منحصر به فرد و از زمان خود جلوتر بود.

داستان فیلم درباره برادر و خواهری است که از جنگ دنیای دوم ژاپن جان سالم به در برده اند اما بدون غذا ، لباس و سرپناه تنها رها شده اند. شخصیت ها به سرعت به سمت ناامیدی سوق پیدا نموده و تسلیم می شوند. همچنین روابط آن ها با بدترشدن کیفیت زندگی رو به تلخی می رود. داستان فیلم سینمایی مدفن کرم های شب تاب روایتی سوزناک و به شدت غم انگیز دارد. این انیمه ژاپنی به کارگردانی ایسائو تاکاهاتا بر اساس کتابی با همین نام اثر آکیوکی نوساکا یک شاهکار در دنیا انیمیشن به حساب می آید.

2. کجا می روی آیدا؟ (Quo Vadis, Aida?)

• کارگردان: Jasmila Žbanić
• بازیگران: Jasna Đuričić, Izudin Bajrović, Boris Isaković
• کشور فراورینماینده: بوسنی و هرزگوین، اتریش، آلمان، فرانسه، هلند، نروژ، لهستان، رمانی، ترکیه
• تاریخ اکران: 2020
• امتیاز راتن تومیتوز: 100

کجا می روی آیدا؟ جدیدترین فیلم این فهرست و از آثاری است که در سال 2020 توسط منتقدان به شکل گسترده ای تحسین شد.

فیلم به ماجرایی در طول جنگ بوسنی می پردازد؛ در ماه جولای سال 1995 آیدا که مترجم سازمان ملل است کوشش می نماید خانواده خود در شهر سربرنیتسا را هنگام هجوم ارتش جمهوری صرب بوسنی و پیش از قتل عام سربرنیتسا از این شهر در شرق بوسنی نجات دهد. خانواده آیدا از جمله هزاران شهفرایندی بودند که در کمپ های سازمان ملل به دنبال پناهگاه می گشتند.

کجا می روی آیدا؟ کوشش می نماید به بهترین و البته تندترین شکل ممکن تلفات انسانی ویرانگر این جنگ را نمایش دهد. منتقدان فیلم را ازیک سو دارای وجهی واقع گرایانه و انسانی دانستند و از سوی دیگر تعلیق و التهاب سینمایی آن را ستودند.

1. کودکی ایوان (Ivans Childhood)

• کارگردان: Andrei Tarkovsky
• بازیگران: Nikolai Burlyayev, Valentin Zubkov, Evgeny Zharikov
• کشور فراورینماینده: شوروی
• تاریخ اکران: 1962
• امتیاز راتن تومیتوز: 100

فیلم سینمایی کودکی ایوان هم در کنار چندین اثر دیگر این فهرست یک فیلم ضد جنگ است. داستان فیلم درباره یک کودک یتیم به نام ایوان است که والدینش توسط نیروهای اشغالگر آلمانی کشته شده اند؛ کودکی ایوان به تجربه این کودک در طول جنگ دنیای دوم می پردازد و می توان گفت به نوعی کودکی تباه شده و از دست رفته او را به تصویر می کشد.

کودکی ایوان در کنار چند فیلم دیگر از جمله درناها پرواز می نمایند (The Cranes Are Flying) و نغمه یک سرباز از آثار برجسته سینمای شوروی است که نگاهی به سوی هزینه های جنگ دارد و برعکس فیلم های دوران گذشته سینمای شوروی تجربه جنگ را ستایش و تمجید نمی نماید.

در واقع این رویکرد جدید در سینمای شوروی که توسط آثار یادشده پیش گرفته شد در دوران موسوم به آب شدن یخ خروشچف (Khrushchev Thaw) به شکل جدی مطرح شد؛ دوره ای که در آن سیاست های دهه های گذشته در زمان استالین با انتقاد روبرو شد؛ این دوره تحت عنوان دوران استالین زدایی هم معروف بود. در این بازه زمانی سرکوب و سانسور شوروی کاهش پیدا کرد و گروه هایی از زندانیان سیاسی آزاد شدند. این دوران که از اواسط دهه 1950 تا اواسط دهه 1960 ادامه داشت با ساخت آثار سینمایی متفاوت همراه بود که با تجدید نظر در نگرش های پیشین نسبت به جنگ شناخته می شدند.

کودکی ایوان از این نظر هم اهمیت دارد که اولین فیلم آندری تارکوفسکی سینماگر شهیر روس بود. فیلم با توجه و تمجید گسترده بین المللی روبرو شد و پیروز شد در جشنواره ونیز جایزه شیر طلایی را به دست آورد. سینماگران عظیمی چون اینگمار برگمن و کریشتف کیشلوفسکی کودکی ایوان را تحسین نموده اند.